Βασικά χαρακτηριστικά της Ατομικής Επιχείρησης

• Η διαδικασία της έναρξης εργασιών είναι απλή και γρήγορη.
• Δεν απαιτείται κεφάλαιο για την έναρξη εργασιών.
• Έχει χαμηλό κόστος έναρξης αλλά και χαμηλό λειτουργικό κόστος. 
• Ο ιδιοκτήτης της ατομικής επιχείρησης έχει απεριόριστη ευθύνη.
• Υπάρχει ευελιξία στην λήψη αποφάσεων λόγω της ύπαρξης ενός μόνο υπευθύνου.

Φορολόγηση Ατομικής Επιχείρησης

Τα κέρδη από Ατομική Επιχείρηση φορολογούνται σύμφωνα με την ακόλουθη κλίμακα:

• Ισχύει η κλίμακα φορολογίας εισοδήματος των μισθωτών χωρίς να ισχύουν οι μειώσεις φόρου (αφορολόγητο).
• Επιπλέον επιβάλλεται Τέλος Επιτηδεύματος 650€ κατ’ έτος (αν έχει παρέλθει 5ετία από την 1η έναρξη εργασιών).
• Ο φόρος που επιβάλλεται στα Εισοδήματα από Επιχειρηματική Δραστηριότητα προσαυξάνεται με προκαταβολή φόρου επόμενης χρονιάς σε ποσοστό 55%.

Φοροελαφρύνσεις για νέους επαγγελματίες

• Απαλλάσσονται από το Τέλος Επιτηδεύματος (650€ κατ’ έτος) οι νέοι επαγγελματίες για τα πρώτα 5 χρόνια από την έναρξη τους (ή και σε περίπτωση επανέναρξης τους αν αυτή είναι σε διαφορετική δραστηριότητα).
• Οι νέοι επαγγελματίες, για τα πρώτα 3 χρόνια από την έναρξη τους, φορολογούνται με συντελεστή 4,5% επί των κερδών τους (αντί για 9%), εφόσον το ετήσιος τζίρος τους (καθαρή αξία) δεν υπερβαίνει τις 10.000€. 

Τι απαιτείται για την έναρξη Ατομικής Επιχείρησης

• Έλεγχος για το αν απαιτείται ειδική άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ή άδεια εκμετάλλευσης του χώρου από αστυνομία ή δήμο.
• Εύρεση χώρου εγκατάστασης. Ο χώρος εγκατάστασης αποδεικνύεται είτε με μισθωτήριο, είτε με παραχωρητήριο, είτε με συμβόλαιο ιδιοκτησίας ακινήτου αν πρόκειται για ιδιόκτητο χώρο.
• Υποχρεωτική ασφάλιση στον ΕΦΚΑ-ΟΑΕΕ.
• Εγγραφή στο οικείο επιμελητήριο
• Βεβαίωση Προκατοχύρωσης Διακριτικού Τίτλου (σε περίπτωση που προτίθεστε να χρησιμοποιήσετε Διακριτικό Τίτλο) η οποία χορηγείται από το οικείο Επιμελητήριο.
• Έναρξη εργασιών στη αρμόδια ΔΟΥ με χρήση του υπάρχοντος ΑΦΜ του φυσικού προσώπου.

Βασικά χαρακτηριστικά της Ομόρρυθμης Εταιρείας (Ο.Ε.)

• Η Ομόρρυθμη Εταιρεία είναι η προσωπική εταιρεία με νομική προσωπικότητα.
• Οι εταίροι (τουλάχιστον δύο) ευθύνονται απεριόριστα, πέρα από την εταιρική περιουσία, και ο καθένας ξεχωριστά με την προσωπική του περιουσία για τα χρέη της.
• Η Ομόρρυθμη Εταιρεία χαρακτηρίζεται από μεγάλη πιστοληπτική ικανότητα λόγω της απεριόριστης ευθύνης που έχουν οι εταίροι της (ακόμα και με την προσωπική τους περιουσία) παράλληλα με την εταιρίας.
• Για την ίδρυση της Ομόρρυθμης Εταιρείας απαιτείται η ύπαρξη καταστατικού το οποίο συντάσσεται σε ιδιωτικό έγγραφο.
• Δεν απαιτείται συγκεκριμένο ύψος κεφαλαίου για την ίδρυση της.
• Η έναρξη της Ομόρρυθμης Εταιρείας μπορεί να γίνει και ηλεκτρονικά μέσω της Υπηρεσίας μίας Στάσης του ΓΕΜΗ, μέσα σε λίγα λεπτά. 
• Συναφής τύπος εταιρείας είναι η Ετερόρρυθμη Εταιρεία.

Φορολόγηση Ομόρρυθμης Εταιρείας (Ο.Ε.)

• Τα κέρδη της Ομόρρυθμης Εταιρείας φορολογούνται με συντελεστή 22%.
• Η διανομή των κερδών απαλλάσσεται από κάθε είδους φορολόγηση.
• Επιπλέον επιβάλλεται Τέλος Επιτηδεύματος 1.000€ κατ’ έτος.
  
• Ο φόρος που επιβάλλεται στα Εισοδήματα από Επιχειρηματική Δραστηριότητα προσαυξάνεται με προκαταβολή φόρου επόμενης χρονιάς σε ποσοστό 80%.

Φοροελαφρύνσεις για νέες εταιρείες

Για τις νέες εταιρείες προβλέπεται μείωση της Προκαταβολής Φόρου κατά 50% (δηλαδή 40% από 80%) για τα πρώτα 3 έτη λειτουργίας τους.

Τι απαιτείται για την έναρξη Ομόρρυθμης Εταιρείας (Ο.Ε.)

• Έλεγχος για το αν απαιτείται ειδική άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ή άδεια εκμετάλλευσης του χώρου από αστυνομία ή δήμο.
• Εύρεση χώρου εγκατάστασης. Ο χώρος εγκατάστασης αποδεικνύεται είτε με μισθωτήριο, είτε με παραχωρητήριο, είτε με συμβόλαιο ιδιοκτησίας ακινήτου αν πρόκειται για ιδιόκτητο χώρο.
• Συλλογή Δικαιολογητικών Έναρξης.
• Έναρξη εργασιών στο αρμόδιο Επιμελητήριο-ΓΕΜΗ ή ηλεκτρονικά μέσω της Υπηρεσίας μιας Στάσης, με απόδοση νέου εταιρικού ΑΦΜ.
• Υποχρεωτική ασφάλιση όλων των εταίρων στον ΕΦΚΑ-ΟΑΕΕ.

Επιπλέον ενέργειες μετά την έναρξη

• Ενημέρωση Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων.
• Άνοιγμα & δήλωση Επαγγελματικού Τραπεζικού Λογαριασμού.
• Απόκτηση & δήλωση Ταμειακής Μηχανής και POS (όπου απαιτείται).
• Τοιχοκόλληση πινακίδων σε εμφανή σημείο εντός του χώρου (ανά περίπτωση):
  ·         Ο καταναλωτής δεν έχει υποχρέωση να πληρώσει, εάν δεν λάβει το νόμιμο παραστατικό στοιχείο.
  ·        Το κατάστημα διαθέτει POS.
  ·        Οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς υπόκεινται σε περιβαλλοντικό τέλος 7 λεπτά του ευρώ, με σκοπό τη μείωση χρήσης τους.

• Παρακολούθηση Σεμιναρίου Τεχνικού Ασφαλείας από τον Εργοδότη (σε περίπτωση που υπάρχει πρόθεση για Απασχόληση Προσωπικού).
• Έκδοση Βιβλιαρίου Υγείας (για συγκεκριμένα επαγγέλματα).

Βασικά χαρακτηριστικά της Ετερόρρυθμης Εταιρείας (Ε.Ε.)

• Η Ετερόρρυθμη Εταιρεία είναι προσωπική εταιρεία με νομική προσωπικότητα.
• Στην Ετερόρρυθμη Εταιρεία συνυπάρχουν δύο είδη εταίρων, οι ομόρρυθμοι και οι ετερόρρυθμοι ενώ για τη σύσταση της απαιτείται τουλάχιστον ένας ομόρρυθμος εταίρος και ένας ετερόρρυθμος εταίρος ανεξάρτητα από τον επιμερισμό του ποσοστού συμμετοχής τους στην εταιρεία.
• Οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται απεριόριστα και ο καθένας ξεχωριστά με την προσωπική του περιουσία για τα χρέη της εταιρείας.
• Οι ετερόρρυθμοι εταίροι είναι ίσοι προς τους ομόρρυθμους όσον αφορά τις εσωτερικές σχέσεις της εταιρείας (π.χ. συμμετοχή τα κέρδη), ευθύνονται όμως για τα χρέη της μόνο μέχρι την αξία της εισφοράς τους. Ωστόσο, απαγορεύεται να εκπροσωπούν την εταιρεία καθώς και να περιλαμβάνεται το όνομα τους στην επωνυμία της. Αν παραβιαστούν οι απαγορεύσεις αυτές τότε ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται σαν ομόρρυθμος (απεριόριστα και εις ολόκληρον).
• Η Ετερόρρυθμη Εταιρεία χαρακτηρίζεται από μεγάλη πιστοληπτική ικανότητα λόγω της απεριόριστης ευθύνης που έχουν οι ομόρρυθμοι εταίροι της (ακόμα και με την προσωπική τους περιουσία) παράλληλα με την εταιρίας.
• Για την ίδρυση της Ετερόρρυθμης Εταιρείας απαιτείται η ύπαρξη καταστατικού το οποίο συντάσσεται σε ιδιωτικό έγγραφο.
• Δεν απαιτείται συγκεκριμένο ύψος κεφαλαίου για την ίδρυση της.
• Η έναρξη της Ετερόρρυθμης Εταιρείας μπορεί να γίνει και ηλεκτρονικά μέσω της Υπηρεσίας μίας Στάσης του ΓΕΜΗ, μέσα σε λίγα λεπτά. 
• Συναφής τύπος εταιρείας είναι η Ομόρρυθμη Εταιρεία.

Φορολόγηση Ετερόρρυθμης Εταιρείας (Ε.Ε.)

• Τα κέρδη της Ετερόρρυθμης Εταιρείας φορολογούνται με συντελεστή 22%.
• Η διανομή των κερδών απαλλάσσεται από κάθε είδους φορολόγηση.
• Επιπλέον επιβάλλεται Τέλος Επιτηδεύματος 1.000€ κατ’ έτος.
• Ο φόρος που επιβάλλεται στα Εισοδήματα από Επιχειρηματική Δραστηριότητα προσαυξάνεται με προκαταβολή φόρου επόμενης χρονιάς σε ποσοστό 80%.

Φοροελαφρύνσεις για νέες εταιρείες

Για τις νέες εταιρείες προβλέπεται μείωση της Προκαταβολής Φόρου κατά 50% (δηλαδή 40% από 80%) για τα πρώτα 3 έτη λειτουργίας τους.

Τι απαιτείται για την έναρξη Ετερόρρυθμης Εταιρείας (Ε.Ε.)

• Έλεγχος για το αν απαιτείται ειδική άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ή άδεια εκμετάλλευσης του χώρου από αστυνομία ή δήμο.
• Εύρεση χώρου εγκατάστασης. Ο χώρος εγκατάστασης αποδεικνύεται είτε με μισθωτήριο, είτε με παραχωρητήριο, είτε με συμβόλαιο ιδιοκτησίας ακινήτου αν πρόκειται για ιδιόκτητο χώρο.
• Συλλογή Δικαιολογητικών Έναρξης.
• Έναρξη εργασιών στο αρμόδιο Επιμελητήριο-ΓΕΜΗ ή ηλεκτρονικά μέσω της Υπηρεσίας μιας Στάσης, με απόδοση νέου εταιρικού ΑΦΜ.
• Υποχρεωτική ασφάλιση όλων των εταίρων στον ΕΦΚΑ-ΟΑΕΕ.

Επιπλέον ενέργειες μετά την έναρξη

• Ενημέρωση Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων.
• Άνοιγμα & δήλωση Επαγγελματικού Τραπεζικού Λογαριασμού.
• Απόκτηση & δήλωση Ταμειακής Μηχανής και POS (όπου απαιτείται).
• Τοιχοκόλληση πινακίδων σε εμφανή σημείο εντός του χώρου (ανά περίπτωση):
  ·         Ο καταναλωτής δεν έχει υποχρέωση να πληρώσει, εάν δεν λάβει το νόμιμο παραστατικό στοιχείο.
  ·        Το κατάστημα διαθέτει POS.
  ·        Οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς υπόκεινται σε περιβαλλοντικό τέλος 7 λεπτά του ευρώ, με σκοπό τη μείωση χρήσης τους.

• Παρακολούθηση Σεμιναρίου Τεχνικού Ασφαλείας από τον Εργοδότη (σε περίπτωση που υπάρχει πρόθεση για Απασχόληση Προσωπικού).
• Έκδοση Βιβλιαρίου Υγείας (για συγκεκριμένα επαγγέλματα).

Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (Ι.Κ.Ε.)

Η εταιρική μορφή της Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας προέκυψε από την ανάγκη στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας και προώθησης της επιχειρηματικότητας αποτελώντας μια εξέλιξη της Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης. Η Ι.Κ.Ε είναι κεφαλαιουχική εταιρεία με νομική προσωπικότητα και για τα χρέη της ευθύνεται με την περιουσία της (εξαιρούνται οι εγγυητικές εισφορές). Είναι πάντα εμπορική, ορισμένες όμως δραστηριότητες εξαιρούνται από το πεδίο της (τραπεζικές, ασφαλιστικές, αθλητικές κ.α.).

Τα κύρια στοιχεία της είναι:

α. Απαιτείται εταιρικό κεφάλαιο τουλάχιστον ενός (1) ευρώ για τη σύστασή της.

β. Το εταιρικό κεφάλαιο διαιρείται σε μερίδια που αντιστοιχούν στην εισφορά του κάθε εταίρου.

γ. Η εισφορά μπορεί να είναι κεφαλαιακή, μπορεί όμως και να είναι εξωκεφαλαιακή ή εγγυητική.

δ. Έχει ορισμένη διάρκεια (12 χρόνια, εκτός αν οριστεί διαφορετικά).

ε. Έχει δύο όργανα διοίκησης, τη Γενική Συνέλευση εταίρων και το Διαχειριστή.

Για τη σύσταση της Ι.Κ.Ε απαιτείται απλό ιδιωτικό έγγραφο (καταστατικό), το οποίο κατατίθεται σε «Υπηρεσίες Μιας Στάσης» και η δημοσιότητα πραγματοποιείται στην ιστοσελίδα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου και όχι σε Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.

Η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία, που μπορεί να είναι και μονοπρόσωπη, είναι δυνατό να συσταθεί με ταχείες διαδικασίες (θεωρητικά σε μια μέρα), ενώ για τη φορολόγηση της ισχύει ό,τι και για τις Ε.Π.Ε.

Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.)

Η Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, που ρυθμίζεται στην Ελλάδα από το νόμο 3190/1955, είναι κεφαλαιουχική εταιρεία με νομική προσωπικότητα και ορισμένα προσωπικά στοιχεία. Για τα χρέη της ευθύνεται απεριόριστα μόνο η περιουσία της, ενώ θεωρείται πάντα εμπορική εταιρεία.

Τα κύρια στοιχεία της είναι:

α. Απαιτείται εταιρικό κεφάλαιο τουλάχιστον 4.500 ευρώ για τη σύστασή της, το οποίο μπορεί να αποτελείται και από εισφορά σε είδος (π.χ. ακίνητο) κατόπιν αποτίμησης.

β. Το εταιρικό κεφάλαιο διαιρείται σε μερίδια και οι μεριδιούχοι ευθύνονται περιορισμένα.

γ. Δεν υπάρχει κρατικός έλεγχος και εποπτεία όπως σε Ανώνυμες εταιρείες

δ. Έχει δύο όργανα, τη Γενική Συνέλευση των εταίρων και το διαχειριστή (ή διαχειριστές), ο οποίος δεν απαιτείται να είναι εταίρος.

Για να συσταθεί νόμιμα μια Ε.Π.Ε. απαιτείται καταστατικό, το οποίο πρέπει κατ’ελάχιστον να περιλαμβάνει τα προβλεπόμενα εκ του νόμου, δημοσίευση στο Φ.Ε.Κ και καταχώρηση στο Μητρώο Ε.Π.Ε. Η Ε.Π.Ε μπορεί να είναι και μονοπρόσωπη. Η επιλογή των προσωπικών στοιχείων και της έντασής τους σε μια Ε.Π.Ε. ρυθμίζεται (εντός των πλαισίων του νόμου) από το καταστατικό της.

Οι τομείς με το συχνότερο νομικό ενδιαφέρον -ιδιαίτερα συγκριτικά με την Α.Ε- είναι η Γενική Συνέλευση των εταίρων και θέματα που αφορούν τους διαχειριστές, τα μερίδια και τη φορολογία των Ε.Π.Ε. Συχνό φαινόμενο είναι τελευταία και η μετατροπή Ε.Π.Ε στη νέα εταιρική μορφή της Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας

Ανώνυμη εταιρεία ( Α.Ε. )

Η ανώνυμη εταιρεία, η οποία ρυθμίζεται στην Ελλάδα κυρίως από το νόμο 2190/1920, όπως έχει τροποποιηθεί, είναι αμιγώς κεφαλαιουχική εταιρεία με νομική προσωπικότητα, για τα χρέη της οποίας ευθύνεται μόνο η ίδια με την περιουσία της. Είναι πάντα εμπορική εταιρεία, ακόμα κι όταν δεν ασκεί εμπορία, κυρίως λόγω της σοβαρότητας του ρόλου της στην οικονομία.

Τα κύρια στοιχεία της είναι:

α. Απαιτείται μετοχικό κεφάλαιο τουλάχιστον 24.000 ευρώ για τη σύστασή της.

β. Το μετοχικό κεφάλαιο διαιρείται σε μετοχές και οι μέτοχοι ευθύνονται περιορισμένα.

γ. Τηρούνται αυστηροί όροι δημοσιότητας από την ίδρυσή της και για όσο διαρκεί.

δ. Έχει δύο όργανα, τη Γενική Συνέλευση των μετόχων και το Διοικητικό Συμβούλιο, τα οποία αποφασίζουν με πλειοψηφία.

Για να συσταθεί νόμιμα μια Α.Ε. απαιτείται καταστατικό, δημοσίευση στο ΦΕΚ, καταχώρηση στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών και άδεια λειτουργίας από την αρμόδια αρχή αν το κεφάλαιο υπερβαίνει τα 3 εκατομμύρια ευρώ. Η Α.Ε. μπορεί να είναι και μονοπρόσωπη.

Η νομική καθοδήγηση για τη σύσταση και τη λειτουργικότητα μίας Α.Ε. κρίνεται αναγκαία, ιδίως δε για ζητήματα που ανακύπτουν σχετικά με τη συγκρότηση και τους καταστατικούς κανόνες που διέπουν τη Γενική Συνέλευση και το Διοικητικό Συμβούλιο αυτής, ενώ ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δοθεί στη φορολογική αντιμετώπιση του νομικού προσώπου, των μετόχων και των μελών του Διοικητικού του Συμβουλίου.

Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (“Κοιν.Σ.Επ”) είναι οι αστικοί συνεταιρισμοί, που έχουν ως καταστατικό σκοπό τη συλλογική και την κοινωνική ωφέλεια και διαθέτουν εκ του νόμου εμπορική ιδιότητα.

Τα σχετικά με τις ΚοινΣΕπ ρυθμίζονται στο Νόμο 4430/2016 ο οποίος, αντικατέστησε τον Ν. 4019/2011 για την Κοινωνική Οικονομία και Επιχειρηματικότητα.

Σκοπός του Νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 1 αυτού είναι η δημιουργία του νομοθετικού πλαισίου για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία, ως μορφή εναλλακτικής οργάνωσης των οικονομικών δραστηριοτήτων.

Στόχος του είναι η διάχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας σε όλους τους δυνατούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας και η στήριξη και ενίσχυση των παραγωγικών εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης.

Ως “Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία” ορίζεται το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων που στηρίζονται σε μία εναλλακτική μορφή οργάνωσης των σχέσεων παραγωγής, διανομής, κατανάλωσης και επανεπένδυσης, βασισμένη στις αρχές της δημοκρατίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, καθώς και του σεβασμού στον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Διακρίσεις

Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό τους, οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

• Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης Ευάλωτων Και Ειδικών Ομάδων, οι οποίες επιδιώκουν την ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή, των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες και Ειδικές Κοινωνικές Ομάδες και 
• Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας, οι οποίες αναπτύσσουν δραστηριότητες “βιώσιμης ανάπτυξης”, ή και παρέχουν “κοινωνικές υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος”.

Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης και εφόσον πληρούνται οι προβλεπόμενες στον παρόντα νόμο προϋποθέσεις, μία Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να τροποποιήσει το καταστατικό της με σκοπό να ενταχθεί σε άλλη κατηγορία Κοιν.Σ.Επ.. Η τροποποίηση αφορά μόνο στην κατηγορία Κοιν.Σ.Επ. και τα λοιπά στοιχεία εγγραφής και λειτουργίας της διατηρούνται.

Ειδικά Για Τις Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικής Και Κοινωνικής Ωφέλειας

Ως “συλλογική ωφέλεια” ορίζεται η από κοινού εξυπηρέτηση των αναγκών των μελών του Φορέα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, μέσα από τη διαμόρφωση ισότιμων σχέσεων παραγωγής, τη δημιουργία θέσεων σταθερής και αξιοπρεπούς εργασίας, τη συμφιλίωση προσωπικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

Ως “κοινωνική ωφέλεια” ορίζεται η εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών τοπικού ή ευρύτερου χαρακτήρα με την αξιοποίηση της κοινωνικής καινοτομίας, μέσα από δραστηριότητες «βιώσιμης ανάπτυξης» ή παροχής «κοινωνικών υπηρεσιών γενικού συμφέροντος» ή κοινωνικής ένταξης.

Ως “Κοινωνικές υπηρεσίες γενικού συμφέροντος” ορίζονται οι υπηρεσίες που είναι προσβάσιμες σε όλους, προάγουν την ποιότητα ζωής και παρέχουν κοινωνική προστασία σε ομάδες όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και περιλαμβάνουν την εκπαίδευση, την υγεία, την κοινωνική στέγαση, την κοινωνική σίτιση, την παιδική φροντίδα, τη μακροχρόνια φροντίδα και τις υπηρεσίες κοινωνικής αρωγής, χωρίς, ωστόσο, να υποκαθιστούν τις γενικές υποχρεώσεις του κράτους στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής.

Βιώσιμη Ανάπτυξη

Ως “βιώσιμη ανάπτυξη” ορίζονται οι οικονομικές δραστηριότητες, εμπορικές ή ανταλλακτικές, που προωθούν την αειφορία του περιβάλλοντος, την κοινωνική και οικονομική ισότητα, καθώς και την ισότητα των φύλων, προστατεύουν και αναπτύσσουν τα κοινά αγαθά και προωθούν τη διαγενεακή και πολυπολιτισμική συμφιλίωση, δίνοντας έμφαση στις ιδιαιτερότητες των τοπικών κοινωνιών. Ενδεικτικά, η βιώσιμη ανάπτυξη περιλαμβάνει τις εξής δραστηριότητες:

1. Την προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.
2. Την αειφόρο γεωργία και κτηνοτροφία, η οποία δίνει έμφαση στη διατήρηση και διάδοση απειλούμενων τοπικών παραδοσιακών ποικιλιών ή «φυλών» και στην αποτροπή διείσδυσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.
3. Την τοπικά και περιφερειακά υποστηριζόμενη γεωργία ή κτηνοτροφία, που συμβάλλει στην ανάπτυξη απευθείας εμπορικών σχέσεων μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών και ενισχύει την προσβασιμότητα σε είδη πρώτης ανάγκης, ιδίως των ασθενέστερων οικονομικά ομάδων του πληθυσμού, μέσα από την απευθείας διάθεσή τους.
4. Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο. Ως δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο ορίζεται η βασισμένη στο διάλογο, τη διαφάνεια και τον αλληλοσεβασμό εμπορική σύμπραξη, που επιδιώκει μεγαλύτερη ισοτιμία στο διεθνές και εγχώριο εμπόριο. Συνεισφέρει στη βιώσιμη ανάπτυξη, προσφέροντας καλύτερους όρους εμπορίας των προϊόντων και διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των περιθωριοποιημένων παραγωγών και εργαζομένων.
5. Την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε μικρή κλίμακα και την ανάπτυξη τεχνολογίας που μειώνει την κατανάλωση ενέργειας.
6. Τη μείωση της παραγωγής αποβλήτων και απορριμμάτων σε τοπικό επίπεδο, με συμμετοχή των πολιτών, μέσα από την επαναχρησιμοποίηση, αξιοποίηση, ανακύκλωση των αποβλήτων ή μέσα από τον επανασχεδιασμό του τρόπου παραγωγής και διανομής των προϊόντων.
7. Την κατασκευή και συντήρηση υποδομών και ενέργειας σε δημοκρατική συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες.
8. Την ανάπτυξη δεξιοτήτων και μεταφορά τεχνογνωσίας.
9. Τον εναλλακτικό, θεματικό και ήπιο τουρισμό. ι. Το σχεδιασμό και τη διάθεση καινοτόμων και ελεύθερων ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών ή κάθε μορφή τεχνολογίας που προωθεί την ομότιμη και βασισμένη στα κοινά παραγωγή.
10. Την παραγωγή, τη μεταποίηση, την προώθηση ή τη διατήρηση της παραγωγικής ή πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε τόπου.
11. Την παραγωγή και προώθηση της ανεξάρτητης πολιτισμικής δημιουργίας.
12. Την περιβαλλοντική αναβάθμιση των οικισμών και του κτιριακού αποθέματος.
13. Τη διαχείριση ακίνητης περιουσίας με κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.

Μέλη Και Ευθύνες

Η συμμετοχή νομικών προσώπων στην Κοιν.Σ.Επ. δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/3 του συνόλου των μελών της. Δεν επιτρέπεται η συμμετοχή σε αυτήν των ΟΤΑ  και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) που υπάγονται σε Ο.Τ.Α., ενώ μέλος μίας Κοιν.Σ.Επ. δεν μπορεί να είναι μέλος και άλλης Κοιν.Σ.Επ. με ίδια δραστηριότητα.

H συμμετοχή ενός φυσικού προσώπου μόνο με την ιδιότητα του μέλους σε Κοιν.Σ.Επ. δεν του προσδίδει εμπορική ιδιότητα και δεν δημιουργεί ατομικές ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις.

Για τις εταιρικές υποχρεώσεις ευθύνεται μόνο η Κοιν.Σ.Επ. με την περιουσία της. Ειδικά, για τις υποχρεώσεις προς το Δημόσιο ο διαχειριστής ή ο πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής της ευθύνεται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον με την Κοιν.Σ.Επ. για τις οφειλές της προς το Δημόσιο. Ταυτόχρονα, διατηρεί δικαίωμα αναγωγής κατά των λοιπών μελών της Κοιν.Σ.Επ. Για τις οφειλές προς το Δημόσιο διατηρεί δικαίωμα αναγωγής κατά των λοιπών μελών της Κοιν.Σ.Επ., τα οποία για τις οφειλές του προηγούμενου εδαφίου, ευθύνονται έναντί του απεριόριστα και εις ολόκληρον.

Τα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. δεν διανέμονται στα μέλη, εκτός αν αυτά είναι εργαζόμενοι. Στην περίπτωση αυτή, τα κέρδη διατίθενται ως εξής:

• κατά ποσοστό 5% για το σχηματισμό τακτικού αποθεματικού, 
• κατά ποσοστό 35% διανέμονται στους εργαζομένους της επιχείρησης, 
• κατά ποσοστό 60% για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη γενικότερη διεύρυνση της παραγωγικής του δραστηριότητας.

Σχέσεις Μεταξύ Μελών Και Κοιν.Σ.Επ.

Μέλη των Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης Ευάλωτων Ομάδων μπορούν να γίνουν ενήλικα φυσικά πρόσωπα, χωρίς να απαιτείται να έχουν την ικανότητα για δικαιοπραξία.

Η είσοδος νέων μελών επιτρέπεται και συντελείται με την εγγραφή τους ως μέλη. Τα νέα μέλη αποκτούν μία υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα, η ονομαστική αξία της οποίας δεν μπορεί να είναι μικρότερη από αυτή που ορίζεται στον παρόντα νόμο και στο καταστατικό.

Η απώλεια της ιδιότητας του μέλους επέρχεται με την αποχώρηση, την αποβολή ή τη μεταβίβαση της συνεταιριστικής του μερίδας και είναι καταχωριστέα στο Μητρώο.

Τα μέλη έχουν δικαίωμα να αποχωρήσουν από την Κοιν.Σ.Επ. με δήλωση που υποβάλλεται εγγράφως σε αυτή και ισχύει από την αρχή του επόμενου λογιστικού έτους. Στο μέλος που αποχωρεί επιστρέφεται εντός 3 μηνών από την έγκριση του ισολογισμού ή της οικονομικής κατάστασης αποτελεσμάτων της χρήσης μέσα στην οποία δηλώθηκε η αποχώρηση η αξία της συνεταιριστικής του μερίδας, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης περί έγκρισης της αποχώρησης. Αν η ανωτέρω αξία της συνεταιριστικής μερίδας του αποχωρούντος υπερβαίνει την αξία του ποσού που καταβλήθηκε για την απόκτησή της, ως ανώτερο όριο επιστροφής ορίζεται το τριπλάσιο της αρχικής αξίας της μερίδας. Με την επιστροφή εκκαθαρίζεται η σχέση της Κοιν.Σ.Επ. με το μέλος, χωρίς αυτό να έχει αξίωση επί της περιουσίας που έχει σχηματιστεί. Η αποχώρηση του μέλους ολοκληρώνεται με τη λογιστική εκκαθάριση του επόμενου λογιστικού έτους.

Η μεταβίβαση της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας μέλους γίνεται μόνο σε νέο μέλος και εγκρίνεται από το συλλογικό όργανο που προβλέπει το καταστατικό και εν αμφιβολία από τη Διοικούσα Επιτροπή. Επιτρέπεται η μεταβίβαση των προαιρετικών συνεταιριστικών μερίδων σε υφιστάμενα μέλη, εφόσον αυτό προβλέπεται ρητά στο καταστατικό.

Η αποβολή μέλους γίνεται με απόφαση των 3/5 του συνόλου των μελών της Γενικής Συνέλευσης, εφόσον συντρέχει ένας από τους λόγους αποβολής που ορίζονται ρητώς στο καταστατικό.

Η ιδιότητα του μέλους δεν κληροδοτείται και, αν μέλος φυσικό πρόσωπο αποβιώσει, η αξία της συνεταιριστικής του μερίδας καταβάλλεται στον ειδικό ή καθολικό διάδοχο. Αν μέλος νομικό πρόσωπο τεθεί σε εκκαθάριση λόγω λύσης ή πτώχευσής του, η αξία της συνεταιριστικής του μερίδας καταβάλλεται σε αυτό. Αν ο αριθμός των μελών μειώνεται κάτω των 5, τότε επιβάλλεται η αναπλήρωσή τους, με την είσοδο νέων μελών, άλλως, η Κοιν.Σ.Επ. λύεται.

Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να είναι και εργαζόμενοί της με σχέση εξαρτημένης εργασίας. Αμείβονται για την παρεχόμενη εργασία και έχουν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία. Υπόχρεη προς απόδοση των ασφαλιστικών εισφορών προς τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης είναι η Κοιν.Σ.Επ.

Η παροχή υπηρεσιών προς εξυπηρέτηση του σκοπού της Κοιν.Σ.Επ. από μέλη της, τα οποία δεν βρίσκονται σε εργασιακή σχέση με αυτή, είναι μη αμειβόμενη σύμβαση εντολής κατ’ άρθρο 713 επ. Α.Κ.. Η σύμβαση εντολής που συνάπτεται μεταξύ μελών και Κοιν.Σ.Επ. οφείλει να γίνεται εγγράφως, να περιγράφει με σαφήνεια την παρεχόμενη υπηρεσία και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 16 ώρες εβδομαδιαίως. 

Ο αριθμός των εργαζομένων μη μελών δε μπορεί να υπερβαίνει σε ποσοστό το 40% του συνόλου των εργαζομένων της Κοιν.Σ.Επ.. 

Ίδρυση / Σύσταση 

Η σύσταση Κοιν.Σ.Επ. και η υπαγωγή της στις διατάξεις του νόμου αυτού συντελείται με την εγγραφή της στο Μητρώο, οπότε αποκτά νομική προσωπικότητα και εμπορική ιδιότητα. Η αίτηση, το Καταστατικό και τα λοιπά απαιτούμενα έγγραφα κατατίθενται προς έγκριση στο Τμήμα Μητρώου.

Για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας απαιτείται η συμμετοχή σε αυτήν και η υπογραφή του καταστατικού της από τουλάχιστον 5 πρόσωπα, φυσικά ή νομικά.

Το καταστατικό της Κοιν.Σ.Επ. πρέπει να εξειδικεύει τη συνδρομή των προϋποθέσεων του νόμου και να περιέχει:

1. Την επωνυμία, την έδρα και το σκοπό της Κοιν.Σ.Επ.. Ως έδρα ορίζεται ο δήμος, στην περιφέρεια του οποίου έχει την έδρα του ο φορέας. Η επωνυμία της Κοιν.Σ.Επ. ορίζεται από το σκοπό της και το είδος της Κοιν.Σ.Επ.. Ονόματα μελών ή τρίτων δεν περιλαμβάνονται στην επωνυμία της Κοιν.Σ.Επ..
2. Για τα φυσικά πρόσωπα: τα ονοματεπώνυμα, τις διευθύνσεις κατοικίας, τους Α.Φ.Μ. των ιδρυτικών μελών και αντίστοιχα για τα νομικά πρόσωπα: την επωνυμία, την έδρα, τον Α.Φ.Μ. και τον αριθμό Γ.Ε.Μ.Η..
3. Τους όρους εξόδου και εισόδου των μελών και τους λόγους αποβολής ενός μέλους.
4. Την έκταση της ευθύνης των μελών, όπως ορίζεται στην παράγραφο 5 του άρθρου 16.
5. Το ύψος της συνεταιριστικής μερίδας.
6. Τον ορισμό της προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής που θα μεριμνήσει για την έγκρισή του και τη σύγκληση της πρώτης γενικής συνέλευσης για ανάδειξη των οργάνων διοίκησης της Κοιν.Σ.Επ..

Κατά τα λοιπά, το καταστατικό μπορεί να παραπέμπει στις διατάξεις των οικείων νόμων.

Προβολή ακυρότητας σχετικά με τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. επιτρέπεται από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον με αγωγή που ασκείται μέσα σε αποσβεστική προθεσμία 2 μηνών από τη σύσταση της Κοιν.Σ.Επ.

Λειτουργία

Η Κοιν.Σ.Επ. καταχωρεί κάθε μεταβολή του καταστατικού της, λοιπών στοιχείων της αλλά και τον ετήσιο προγραμματισμό, τον ετήσιο απολογισμό και τον ετήσιο ισολογισμό ή Οικονομική Κατάσταση Αποτελεσμάτων, εγκεκριμένους από τη Γενική Συνέλευση των μελών της.

Το κεφάλαιο της επιχείρησης διαιρείται σε συνεταιριστικές μερίδες. Ο αριθμός των μερίδων και η ονομαστική τους αξία, η οποία είναι ίδια για κάθε μερίδα, καθορίζονται στο καταστατικό της επιχείρησης. Κάθε μέλος της Κοιν.Σ.Επ. διαθέτει από μία υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα, το ύψος της οποίας δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 100 ευρώ.

Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. διαθέτουν από μία υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα, ως ελάχιστη συμμετοχή στο κεφάλαιο της επιχείρησης και είναι ίση για όλα τα μέλη. Στο καταστατικό μπορεί να προβλέπεται η απόκτηση μέχρι 5 προαιρετικών μερίδων χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Η απόκτηση υποχρεωτικών συνεταιριστικών μερίδων πραγματοποιείται με καταβολή μετρητών, ενώ η απόκτηση προαιρετικών μερίδων μπορεί να πραγματοποιείται με καταβολή μετρητών, καθώς και με την εισφορά κινητής ή και ακίνητης περιουσίας, εφόσον αυτό προβλέπεται ρητά στο καταστατικό.

Εκτελεστικό διοικητικό όργανο της Κοιν.Σ.Επ. είναι η Διοικούσα Επιτροπή.

Κάθε Κοιν.Σ.Επ. υποχρεούται να αναρτά δημόσια σε ηλεκτρονική σελίδα κάθε πρόσκληση σε συλλογικό όργανο, με ελάχιστα δημοσιευτέα στοιχεία, την ακριβή διεύθυνση σύγκλησης, ημερομηνία, ώρα και τα θέματα της ημερήσιας διάταξης.

Διοικούσα Επιτροπή

Η Διοικούσα Επιτροπή (Δ.Ε.) απαρτίζεται από τον Πρόεδρο και 2 τουλάχιστον μέλη, εκ των οποίων ένας φέρει την ιδιότητα του Γραμματέα και ένας του Ταμία. Σε κάθε περίπτωση ο συνολικός αριθμός των μελών της πρέπει να είναι περιττός αριθμός. Τα μέλη της Δ.Ε. εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση. Η ιδιότητα του μέλους Διοικούσας Επιτροπής είναι άμισθη. Αν η Κοιν.Σ.Επ. έχει μόνο 5 μέλη, αντί Διοικούσας Επιτροπής, τα μέλη μπορεί να εκλέξουν διαχειριστή, ο οποίος αναλαμβάνει όλες τις αρμοδιότητες της Διοικούσας Επιτροπής.

Η διάρκεια της θητείας των μελών ορίζεται από το καταστατικό. 

Η Δ.Ε. βρίσκεται σε απαρτία όταν παρευρίσκεται το 1/2 των μελών της και οι αποφάσεις της λαμβάνονται πάντα με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών της Δ.Ε.. Σε περίπτωση ισοψηφίας των παρόντων μελών, υπερτερεί η ψήφος του προέδρου της.

Η Διοικούσα Επιτροπή συνεδριάζει τακτικά μία τουλάχιστον φορά κάθε 3 μήνες ή συχνότερα αν το ζητήσει το 1/3 των μελών της, αλλά όχι λιγότερα από 2 άτομα. Η σύγκλησή της γίνεται από τον Πρόεδρό της κατά τα οριζόμενα στο καταστατικό της Κοιν.Σ.Επ.. Αν ο Πρόεδρος αδρανεί παρά την υποβολή σχετικού αιτήματος, η σύγκληση διενεργείται από οποιοδήποτε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής.

Οι αποφάσεις της Διοικούσας Επιτροπής προσβάλλονται από τα 2/5 των μελών της Κοιν.Σ.Επ., εντός προθεσμίας 30 ημερών από την καταχώρισή τους στο Μητρώο, ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου της περιφέρειας που εδρεύει η Κοιν.Σ.Επ., κατά την τακτική διαδικασία.

Γενική Συνέλευση

H τακτική Γενική Συνέλευση συγκαλείται υποχρεωτικά τουλάχιστον μια φορά κατ’ έτος και σε κάθε περίπτωση πριν την υποβολή της ετήσιας φορολογικής δήλωσης, με σχετική απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής ή του διαχειριστή που απευθύνεται προς τα μέλη, προ τουλάχιστον 3 ημερών.

Η Γενική Συνέλευση των μελών συνέρχεται εκτάκτως με πρόσκληση που απευθύνεται προς τα μέλη τουλάχιστον προ δύο ημερών, είτε με απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής, είτε με πρωτοβουλία του διαχειριστή, είτε εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα με συγκεκριμένο θέμα προς τη Διοικούσα Επιτροπή από το 1/3 των μελών της Γ.Σ. Αν η Διοικούσα Επιτροπή αρνείται τη σύγκληση αυτή, τα μέλη αυτά δικαιούνται να τη συγκαλέσουν αυτοβούλως.

Η Γενική Συνέλευση βρίσκεται σε απαρτία όταν παρευρίσκεται το 1/2 των μελών της. Επί μη απαρτίας, συγκαλείται νέα Γενική Συνέλευση μέσα σε 2 μέχρι επτά 7 ημέρες, κατά την οποία απαιτείται η ίδια ως άνω απαρτία. Οι αποφάσεις της λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών της. 

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης προσβάλλονται από τα 2/5 των μελών της Κοιν.Σ.Επ., εντός προθεσμίας 30 ημερών από την καταχώρισή τους στο Μητρώο, ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου της περιφέρειας που εδρεύει η Κοιν.Σ.Επ., κατά την τακτική διαδικασία.

Λύση Και Εκκαθάριση

Η Κοιν.Σ.Επ. λύεται στις εξής περιπτώσεις: 

• Αν τα μέλη μειωθούν κάτω του ελάχιστου ορίου,
• Όταν λήξει ο χρόνος διάρκειάς της, όπως ορίζει το καταστατικό και δεν αποφασίστηκε η παράτασή του από τη Γενική Συνέλευση,
• Αν αποφασίσει η Γενική Συνέλευση,
• Αν κηρυχθεί σε πτώχευση,
• Κατόπιν τελεσίδικης δικαστικής απόφασης.

Τη λύση της Κοιν.Σ.Επ. ακολουθεί η θέση της σε εκκαθάριση.

Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. καθίστανται συνεκκαθαριστές μετά τη θέση της Κοιν.Σ.Επ. σε εκκαθάριση, εφόσον το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά. H Γενική Συνέλευση μπορεί να διορίσει άλλο ή και τρίτο φυσικό ή φυσικά πρόσωπα ως εκκαθαριστές. Οι εκκαθαριστές δεν αμείβονται για τις υπηρεσίες εκκαθάρισης. Κατά την εκκαθάριση διεκπεραιώνονται οι εκκρεμείς υποθέσεις, και ιδίως εισπράττονται οι απαιτήσεις, ρευστοποιείται η περιουσία και εξοφλούνται τα χρέη. Αν απομένει μόνο παθητικό, οι εκκαθαριστές προβαίνουν στην περάτωση της εκκαθάρισης. Αν απομένει ενεργητικό, τα μέλη λαμβάνουν την ονομαστική αξία των συνεταιριστικών τους μερίδων, ακέραιη ή αναλογικά εφόσον το ποσό που απομένει δεν επαρκεί. Αν απομένει αδιάθετο ενεργητικό, αυτό περιέρχεται στο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας.

Αν η Κοιν.Σ.Επ. κηρυχθεί σε πτώχευση, ακολουθείται η πτωχευτική διαδικασία.

Αναβίωση

Αν η Κοιν.Σ.Επ. λύθηκε λόγω λήξης της διάρκειάς της ή λόγω πτώχευσης, η οποία όμως ανακλήθηκε ή περατώθηκε με συμβιβασμό, είναι δυνατή η αναβίωσή της με απόφαση της γενικής συνέλευσης. Σε περίπτωση αναβίωσης θεωρείται ότι η Κοιν.Σ.Επ. δεν λύθηκε ποτέ.

Αν η Κοιν.Σ.Επ. λύθηκε επειδή τα μέλη της μειώθηκαν κάτω του ελαχίστου ορίου, η αναβίωση είναι δυνατή, αν μέσα σε 3 μήνες συμπληρωθεί ο απαιτούμενος ελάχιστος αριθμός μελών κατόπιν έγκρισης εισόδου νέων μελών από τη γενική συνέλευση.

Η απόφαση της αναβίωσης λαμβάνεται από τα 3/5 του συνόλου των μελών της.

Οι Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρίες

Ειδικότερα, όσον αφορά τις αστικές εταιρίες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, γίνεται δεκτό τόσο από την θεωρία όσο και από τη νομολογία ότι μη κερδοσκοπική δράση δεν συνεπάγεται και παντελής απουσία οικονομικού σκοπού. Οικονομικός σκοπός μπορεί να υπάρχει, αρκεί να μην κατατείνει στον πλουτισμό της εταιρίας ή των εταίρων. Τέτοιος μπορεί να είναι για παράδειγμα η άσκηση φιλανθρωπίας, η παροχή υποτροφιών ή οικονομικών βοηθημάτων.

Επιπλέον, έχει κριθεί από πάγια νομολογία, ότι τυχόν οικονομική δραστηριότητα αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας, στα πλαίσια του καταστατικού της, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κλονίζει την αποκλειστικότητα του επιδιωκόμενου -μη κερδοσκοπικού- σκοπού. Προϋπόθεση, βέβαια, είναι να πρόκειται για δράση αναγκαία για την αντιμετώπιση των δαπανών των σχετικών κοινωφελών δραστηριοτήτων, να μην άγει σε κερδοσκοπία και τα τυχόν πραγματοποιηθησόμενα, από την συναφή δραστηριότητα έσοδα, να διατίθενται για την προώθηση των σκοπών αυτής. 

Εξάλλου, αυτή ακριβώς η, μη κερδοσκοπική, οικονομική δράση της αστικής εταιρίας, είναι που θεμελιώνει την προϋπόθεση του όρου του άρθρου 784 Α.Κ. για την κτήση νομικής προσωπικότητας. Ακόμα και έτσι όμως, η παραπάνω οικονομική δραστηριότητα, δεν επιτρέπεται να εξελίσσεται σε συστηματική άσκηση επιχείρησης, ούτε να υπερβαίνει το μέτρο της συνηθισμένης διαχείρισης ενός νοικοκυριού, ή μιας περιουσίας. 

Για το χαρακτηρισμό της νομικής φύσης ενός νομικού προσώπου ως κερδοσκοπικού ή μη, ο νόμος αποβλέπει, όχι στο τυπικό κριτήριο της επωνυμίας, ή στο νομικό σχήμα της σύστασης και της λειτουργίας της, αλλά στο περιεχόμενο του καταστατικού τους και τις πράξεις που περιλαμβάνονται σε αυτό. Έτσι, για να θεωρηθεί ένα νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικό, απαιτείται κατ΄ αρχήν, να μην έχει κατά το καταστατικό του, ως σκοπό αυτού, την απόκτηση κερδών. 

Περαιτέρω, σε περίπτωση που εν τοις πράγμασι η ΑΜΚΕ λειτουργεί υπό όρους διαφόρους των οριζομένων στο καταστατικό, απαιτείται επίσης να μην έχει ούτε κατά τους όρους αυτούς, ως σκοπό, την απόκτηση κέρδους.

Εξάλλου, βασικό χαρακτηριστικό των ΑΜΚΕ είναι η μη διανομή κερδών στους εταίρους κατά το τέλος της χρήσης, όπως και η μη καταβολή τόκων επί των ποσών των εισφορών των εταίρων. Τα κέρδη της εταιρίας πρέπει να επανεπενδύονται, με στόχο την προαγωγή των καταστατικών σκοπών. Το ίδιο ισχύει και για το καθαρό προϊόν της εκκαθάρισης, μετά τη λύση της ΑΜΚΕ, το οποίο δεν επιτρέπεται να διανεμηθεί στους εταίρους. Αυτό μπορεί να διατεθεί, είτε με πρόβλεψη από το καταστατικό, είτε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των εταίρων, μόνο για την περαιτέρω εξυπηρέτηση σκοπών συναφών με αυτόν της εταιρίας.

Ευθύνη Εταίρων ΑΜΚΕ

Σύμφωνα με το άρθρο 746 ΑΚ, ο εταίρος ευθύνεται μόνο για την επιμέλεια που δείχνει στις δικές του υποθέσεις ενώ, σύμφωνα με το 759, οι υποχρεώσεις απέναντι σε τρίτους βαρύνουν όλους τους εταίρους κατά το λόγο της εταιρικής μερίδας του καθενός.

Ωστόσο, με τον ν. 4072/2012 (άρθρο 270) προβλέπεται πλέον ρητά, ότι στην αστική εταιρία με νομική προσωπικότητα, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις περί ομόρρυθμης εταιρίας. Επομένως, καθιερώθηκε για πρώτη φορά, η ευθύνη των εταίρων ως προσωπική, απεριόριστη και εις ολόκληρον, όπως ακριβώς και στις Ο.Ε.

Με τον ν. 4605/2019, εισήχθη νέα παράγραφος στον ανωτέρω ν. 4072/2012 (294 § 4) με την οποία ορίζεται ότι :

“Σε εταιρία του άρθρου 270 (σ.σ. δηλ. και οι ΑΜΚΕ), οι εταίροι ευθύνονται για τις υποχρεώσεις της μέχρι του ποσού της εταιρικής μερίδας τους, όταν η είσοδός τους στην εταιρία και η γένεση των υποχρεώσεων έλαβαν χώρα πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος (σ.σ. 11.4.2012) και δεν συμμετείχαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στη διοίκηση και διαχείριση της εταιρίας”.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η παραπάνω ρύθμιση κρίθηκε αναγκαία για δύο λόγους:

• στις αγροτικές ενώσεις, οι αγρότες – μέλη οι οποίοι δεν είχαν καμία ανάμειξη στη διαχείριση και διοίκηση των ΑΜΚΕ και δεν προσδοκούσαν οικονομικά ωφελήματα, μέσω διανομής κερδών ή άλλου τρόπου, βρέθηκαν αίφνης να ευθύνονται με την προσωπική τους περιουσία για τα χρέη της ΑΜΚΕ και
• σε όλα τα καταστατικά των ΑΜΚΕ, που συνεστήθησαν πριν από την έναρξη ισχύος του άρθρου 270, ρητά αναγράφεται ότι η λειτουργία αυτών των εταιρειών διέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 741-784 του ΑΚ, με βάση τις οποίες προσδιορίζεται η ευθύνη των απλών εταίρων στο ποσό της αρχικής εταιρικής εισφοράς. Δηλαδή, όταν τα απλά μέλη αποφάσισαν να συμμετέχουν ως εταίροι και σε αυτήν την νομική μορφή εταιρίας, γνώριζαν ότι ευθύνονται μέχρι του ποσού της εισφοράς τους και προφανώς δεν θα συμμετείχαν εάν γνώριζαν ότι ευθύνονται και με την προσωπική τους περιουσία, παρότι δεν συμμετέχουν στη διοίκηση αυτών των εταιρειών για χρέη προς ιδιώτες ή το δημόσιο (ΦΠΑ, φόρο εισοδήματος κλπ).

Επομένως, με βάση το άρθρο 270, όλοι οι εταίροι που συμμετέχουν σε ΑΜΚΕ που ιδρύεται εφεξής, ευθύνονται προσωπικά, απεριόριστα και εις ολόκληρον για τα χρέη της εταιρίας. Ταυτόχρονα τυχόν συμφωνία για περιορισμό ή αποκλεισμό της ευθύνης κάποιου εκ των εταίρων δεν ισχύει έναντι των τρίτων, ενώ εταίρος που εισέρχεται στην εταιρία ευθύνεται απεριόριστα και εις ολόκληρον και για τα υπάρχοντα, πριν από την είσοδό του, εταιρικά χρέη.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι οι εταίροι έχουν υποχρέωση πίστης στην εταιρία και δεν δικαιούνται να ενεργούν για δικό τους ή ξένο λογαριασμό πράξεις αντίθετες με τα συμφέροντα της εταιρίας.

Εμπορική, Φορολογική Και Ασφαλιστική Αντιμετώπιση

Εμπορικότητα και Εγγραφή στο ΓΕΜΗ

Αναφορικά με το ζήτημα, εαν οι ΑΜΚΕ έχουν υποχρέωση εγγραφής στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), ισχύουν οι νόμοι 3419/2005 και 4072/2012 καθώς και οι έγγραφες υποδείξεις των αρμόδιων αρχών. Συγκεκριμένα:

• Η με αρ. πρωτοκόλλου Κ2-6498δις/24.12.2013 εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου ορίζει ότι με τον ν. 3419/2005 οι αστικές εταιρίες που προβλέπονται στο άρθρο 784 ΑΚ εγγράφονται στο ΓΕΜΗ προαιρετικά. Η προαιρετική εγγραφή έχει την έννοια ότι οι εταιρίες του άρθρου 784 ΑΚ μπορούν αλλά δεν υποχρεούνται να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα. Εφόσον όμως το επιλέξουν, οφείλουν να ακολουθήσουν τους όρους δημοσιότητας που τάσσονται για τις ομόρρυθμες, δηλαδή την εγγραφή τους στο ΓΕΜΗ. Όμοια ρυθμίζει και η μεταγενέστερη διάταξη του ν. 4072/2012, η οποία υπάγει τις αστικές εταιρίες με νομική προσωπικότητα στις ρυθμίσεις περί ομορρύθμων εταιρειών, με την υποχρέωση καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ.
• Το με αρ. πρωτοκόλλου 250/22.5.2015 έγγραφο του Εποπτικού Συμβουλίου του Γ.Ε.ΜΗ. αναφέρει ότι προβλέπεται η δυνατότητα προαιρετικής εγγραφής στο ΓΕΜΗ των ΑΜΚΕ και ότι, αν κάποιος προαιρετικά εγγραφόμενος ζητήσει να καταχωριστεί στο ΓΕΜΗ, οι Υπηρεσίες ΓΕΜΗ δεν μπορούν να αρνηθούν την καταχώριση. Εξειδικεύει περαιτέρω για τις συνιστώμενες ΑΜΚΕ, προβλέποντας ότι, εφόσον το επιθυμούν, αποκτούν νομική προσωπικότητα με την καταχώρησή τους στο ΓΕΜΗ.

Επομένως προκύπτει σαφέστατα ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια των ΑΜΚΕ και των εταίρων τους, εάν επιθυμούν να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα ή όχι. Στην περίπτωση που επιθυμούν, η εγγραφή στο ΓΕΜΗ είναι απαραίτητος όρος. Σημειωτέον, ότι με την εγγραφή στο ΓΕΜΗ αποκτάται μαχητό τεκμήριο εμπορικότητας χωρίς, ωστόσο, η απονομή εμπορικότητας να συνεπάγεται άνευ ετέρου και το χαρακτηρισμό μιας ΑΜΚΕ ως κερδοσκοπικής.

Φορολογική Αντιμετώπιση

Τόσο ο ν. 4072/2012 όσο και ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013) άλλαξε άρδην το φορολογικό το καθεστώς των ΑΜΚΕ. 

Ήδη με το ΠΔ 134/96, οι ΑΜΚΕ έχουν όλες τις υποχρεώσεις που έχουν οι επιτηδευματίες, ακόμα και στην περίπτωση που δεν έχουν σκοπό κερδοσκοπικό. Επομένως υποχρεωτικά τηρούν βιβλία και εκδίδουν σε κάθε περίπτωση τα προβλεπόμενα φορολογικά παραστατικά που προβλέπονται από τον του K.B.Σ. ενώ υπόκειται σε φορολογία και τέλος επιτηδεύματος. Ενδεικτικά:

• Με τον από Μαΐου 2019 Οδηγό της ΑΑΔΕ, ορίζεται ότι οι ΑΜΚΕ αποτελούν  διακριτά  υποκείμενα  του  φόρου  εισοδήματος  νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, σύμφωνα με την περίπτωση ε’ του άρθρου 45 του ν.4172/2013.
• Η ΠΟΛ 1044/10.02.2015 αναφέρει ότι οι αστικές εταιρίες κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα, είναι υποκείμενα του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, σύμφωνα με την περ. ε’ του άρθρου 45 του ν. 4172/2013, και επομένως, οι αστικές εταιρίες, αδιάφορα αν έχουν σκοπό κερδοσκοπικό ή όχι, αποτελούν υποκείμενα του φόρου και υπάγονται σε φορολογία.

Εισόδημα για τις ΑΜΚΕ θεωρείται μόνο αυτό που προέρχεται από καθαρά εμπορικές δραστηριότητες ή την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος (π.χ. ενοίκια, τόκοι, μερίσματα, τυχόν άλλες δραστηριότητες). Για αυτά εκδίδονται κανονικά τα νόμιμα παραστατικά και υπάρχει η γενική υποχρέωση ΦΠΑ.

Αντίθετα, οι συνδρομές και εγγραφές των μελών, καθώς και οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές, επειδή αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, δηλαδή στερούνται τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων για να φορολογηθούν. Για την είσπραξη των ποσών αυτών, εκδίδεται απλή απόδειξη χωρίς ΦΠΑ.

Ασφαλιστική Αντιμετώπιση

Σύμφωνα με την εγκύκλιο 84/21.08.2007 της Γενικής Διεύθυνσης Ασφαλιστικών Υπηρεσιών του ΟΑΕΕ :

“τα μέλη αστικής εταιρίας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ καθ’ όσον δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του αρ.1, παρ. 2, εδάφιο α του Π.Δ. 258/05, διότι ελλείπουν παντελώς οι προϋποθέσεις του Εμπορικού Νόμου, δηλαδή η εμπορική δραστηριότητα με σκοπό τον προσπορισμό και την διανομή κερδών εξαιτίας της δραστηριότητας αυτής”.

Επομένως, δεν καταλείπεται καμία αμφιβολία ότι τα μέλη των ΑΜΚΕ δεν έχουν υποχρέωση ασφάλισης.